Muharrem Kararnamesi, diğer adıyla Tevhid-i Düyun Kararnamesi Osmanlı Devleti ile borçlu olduğu ülkeler arasında yapılan görüşmeler sonucu 20 Aralık 1881 tarihinde imzalanmış bir anlaşmadır. Adını imzalandığı Muharrem ayından almıştır.
Osmanlı Devleti, 19. yüzyıla gelindiğinde iyiden iyiye ekonomik dengesini yitirmiş, devletin geliri yıllık harcamaları karşılamamaya ve devlet bütçesinde açık oluşmaya başlamıştı.
Devlet hazinesi 1853-1856 yılları arasında Rusya ile yaptığı Kırım Savaşı‘nda artık savaş masraflarını karşılayamaz hale gelmiş ve Osmanlı, müttefikleri olan İngiltere ve Fransa‘nın o zamana kadar devamlı yaptığı borç verme teklifine bu kez hayır diyememiş, böylece 1854 yılında ilk kez İngiltere’den borç almıştı.
Muharrem Kararnamesi doğrultusunda kurulacak olan Düyun-u Umumiye İdaresi (Genel Borçlar İdaresi)’ne dek 15 kez, idarenin kuruluşundan sonra ise 26 kez borçlanma anlaşması imzalamıştır. Alınan borçlar zamanla bir başka borçla ödenmeye başladı.
1870‘li yıllarda borçlarını ödeyemez hale gelen Osmanlı, çözüm bulmak adına birkaç girişimde bulunmuş, 1879‘da Rüsum-u Sitte Anlaşması ile yerli alacaklıların borçlarını ödemek için devlet vergilerini toplama ve işletme hakkını 10 yıl süreyle Galata Bankerleri‘ne vermişti. Dışarıdaki alacaklı devletlerin bu durumdan memnun olmamasıyla birlikte II. Abdülhamid, Avrupalı Devletler ile görüşmelere başladı.
Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti‘nin gelirlerinin denetim ve toplanma yetkisinin kendi temsilcilerine bırakılması şartıyla borçların önemli bir kısmını sileceklerini bildirdiler. Böylece 20 Aralık 1881‘de Muharrem Kararnamesi imzalandı.
Bu anlaşmadan sonra merkezi İstanbul‘da olan Düyun-u Umumiye İdaresi kurulacak; tuz, ipek, tütün, alkollü içecek ve balık gibi malların vergilerini toplama ve gelir kaynaklarını işletme hakkı tamamen yabancılara devredilerek Osmanlı Devleti ekonomik bağımsızlığını büsbütün yitirecektir.
