Asya Hun Devleti‘nin parçalanmasının ardından Çin‘in hakimiyetine giren Hunlar, bir süre sonra bağımsızlık istenciyle kuzeye ve batıya doğru göç etmeye başlamışlardır. Kuzeye göç edenler bağımsız topluluklar halinde yaşarken, batıya göç edenler dünya tarihini değiştirecek olan Kavimler Göçü‘ne sebep olurlar.
Hunlar 4. yy‘ın ortalarında başlattıkları bu hareketle 355-365 yılları arasında Alan ülkesini fethederek yönlerini Orta Doğu‘ya çevirerek Kudüs‘e kadar ilerlediler. Ancak burada durmayıp geri döndüler.
Esas etkinin başlaması ise 374 yılında Balamir isimli başbuğun öncülüğündeki Hunlar‘ın Don nehrini geçerek Volga‘nın kıyılarında görülmesiyle olmuştur. Hunlar, Karadeniz‘in kuzeyinde yaşayan ve bir Germen halkı olan Ostragotlar‘ın (doğu Gotlar), devletini yıkarak bu toprakları hakimiyeti altına aldılar. Hunlar’dan kaçan Ostragotlar, Vizigotlar‘ın (batı Gotlar) arazisine göç ettiler.
Bu topraklarla yetinmeyerek ilerleyişini sürdüren Hunlar, Vizigotlar‘ı da yerinden etti ve onların Bizans İmparatoru Valens‘ten toprak istemesine yol açtı. Bu Hun akınları, Roma‘nın kuzeyi boyunca başta Germenler olmak üzere çeşitli kavimlerin yerinden oynamasına sebep oldu ve etki İspanya’ya kadar uzandı.
Avrupa‘nın ‘barbar‘ olarak tanıdığı ve Heredot‘un tarih kitabında sıkça atıflar yaptığı İskitler‘den sonra, onların devamı olan Hunlar da bu tanımdan nasibini almıştır.
395‘te bu kez iki yönlü bir akın başlatan Hunlar‘ın bir kısmı Balkanlar‘dan Trakya‘ya ilerlerken, diğer bir kısım Kafkaslar‘dan Anadolu‘ya yöneldi. Hunlar’ın bu beklenmedik, dehşetli akınları Grek ve Latin kaynaklarında kilise adamları tarafından kaleme alınmış ve Hunlar “barbar bir kavim” olarak nitelendirilmiştir.
Tarihte Kavimler Göçü‘nün birinci dalgasını oluşturan ve Türkler‘in sebep oldukları bu göçler birçok tarihçinin ortak görüşüyle İlk Çağ‘ın sonu, Orta Çağ‘ın başlangıcı olarak kabul edilmiştir.
Göçlerden sonra, Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmış (395), Batı Roma çok geçmeden barbar kavimlerin akınlarıyla yıkılmış ve bugünkü Avrupa‘nın temelini oluşturan etnik harita ortaya çıkmıştır. Avrupa’ya göç eden kavimlerin Hristiyanlaşması ile Orta Çağ kilise dönemi başlamış, feodalite sistemi (derebeylik) kurulmuştur.
Kavimler Göçü‘nün ikinci dalgası kabul edilen hareket ise Afrika, Avrupa ve Anadolu‘ya düzenlenen Arap fetihleri ile Moğol istilalarını kapsamaktadır.
Kaynakça;
Ali, Ahmetbeyoğlu, Avrupa Hun İmparatorluğu, I. Baskı, TTK., (2001)
Karatay, Osman, “Doğu Avrupa Türk Tarihinin Ana Hatları”, Karadeniz Araştırmaları, sayı 3 (Güz 2004)
Czegledy, Karoly, “Turan Kavimlerinin Göçü”, Turan Kültür Vakfı, (1999)
