Tarihte ilk Türk kültür merkezleri şu şekildedir;
Anav Kültürü (M.Ö. 4500 – M.Ö. 1000) : Orta Asya’nın en eski kültürüdür. Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat yakınlarındaki Anav bölgesinde ortaya çıkarılmıştır. Burada yapılan kazılarda insanların, tarımla uğraştıkları, yerleşik hayata geçtikleri, dokumacılığı, topraktan ve bakırdan eşya yapmayı bildikleri koyun keçi sığır besledikleri anlaşılmıştır. Ayrıca at ilk kez bu kültürde görülmüştür.
Afanesyevo Kültürü (M.Ö. 3000 – M.Ö 1700) : Altay – Sayan dağlarının kuzeybatısındaki bozkırlarda gelişmiştir. Türklerin en eski kültür merkezi sayılmaktadır. Bölgede yaşayan insanların avcılık, hayvancılıkla uğraştıkları, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları tespit edilmiştir. Bu kültür geniş bir alanı etkileyerek Orta asya uygarlığının temelini oluşturmuştur.
Andronova Kültürü (M.Ö. 1700 – M.Ö. 1200) : Altay dağları, Güney Sibirya ve Hazar’ın doğusuna kadar uzanan bölgede gelişmiştir. Orta Asya kültürleri içinde yayılma alanı en geniş olan kültürdür. Afanesyevo kültürüne benzer ancak daha ileri bir seviyeye ulaşmıştır. Bu kültürde bakır araçların yanında ilk kez tunçtan ve altından yapılmış eşyalara rastlanmıştır. Bu eşyalar hayvan figürler ile süslenmiştir.
Karasuk Kültürü (M.Ö. 1200 – M.Ö. 700) : Yenisey ırmağının kollarından biri olan Karasuk nehri çevresinde gelişmiştir. Orta Asya uygarlığında demir ilk kez bu bölgede işlenmiştir. Bu kültüre ait üstü çadırla örtülü dört tekerlekli araba, keçeden çadır ve koyun yününden dokunmuş eşyalar bulunmuştur.
Tagar Kültürü (M.Ö. 700 – M.Ö. 100) : Abakan bölgesinde ortaya çıkarılan bu kültür Orta Asya’nın en yeni ve en gelişmiş kültür merkezidir. Bu kültür merkezinde üzerleri kabartma hayvan başı işlemeli süs eşyaları, iki yüzlü keskin hançerler, ok uçları, toka, taç, iğne, bilezik, küpe ve tarak gibi eşyalara rastlanmıştır.
Taştık Kültürü : Tagar kültürüne benzer özellikler gösterir.
Kelteminar Kültürü (M.Ö. 3000) : Harizm bölgesinde ortaya çıkarılmış kültür merkezidir. Bu kültürde balıkçılık ve avcılıkla uğraşılmıştır.
Altay Kültürü : Pek çok kültür alanını içine alan geniş bir kültür merkezidir.
Kaynakça;
TAŞAĞIL Ahmet, Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2004.
KOCA Salim, Türkler Ansiklopedisi, C.1, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
KOÇSOY Şevket, Türkler Ansiklopedisi, C.1, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
Andronova, Rus işgalinden sonra bu bölgeye verilen isimdir. MÖ 5000 yıllarında Rus diye bir millet dahi yokken, bu bölgede bulunan kültüre Rus adı verilmesi ve bunun Türk araştırmacılar tarafından kabul edilmesi Türk tarihi açısından utanç vericidir. Bu bölgenin Rus işgalinden önceki adı ne ise o isimle anılmalıdır. Bunun araştırılarak bulunması zor bir iş değildir. Bu kabullenicilik beni çileden çıkarmaktadır. Bu ismi kabullenenler Türk olamaz.
Katılıyorum. Batı veya başka bir kültürün kalıntılarına balıklama atlama kolaycılığı, son dönemde bazı istisnai bilim insanlarımızın varlığına rağmen akademi dünyamızın kangren haline gelmiş özelliğidir.
Kesinlikle katılıyorum.
Gerekli araştırma yapılmalıdır.