İlk Türk matbaasının kurucusu olan İbrahim Müteferrika 1674 yılında Macaristan’ın Kolozsvar şehrinde dünyaya geldi.
1692‘deki Tököly ayaklanması sırasında, akıncı bir Türk müfrezesinin eline esir düşüp İstanbul’a getirilinceye dek iyi bir ilahiyat eğitimi almış, matbaayla ilgili ön bilgilerini burada edinmiştir.
Esir olarak İstanbul’a getirildiğinde ise İslamiyet‘i kabul ederek “İbrahim” adını aldı. Gerçek adı bilinmemektedir.
1716 yılında Nemçe‘ye karşı ayaklanan Macarlar‘ın tercümanı olarak Belgrad‘a gitti. 1717‘de ise Doğu Macaristan‘daki Macarların bağımsızlık önderi olan ve Osmanlı Devleti‘nin de davet etmesiyle buraya sığınan ve Tekirdağ‘a yerleşen Ferenc Rakoczi‘nin yanında görevlendirildi.
1937‘de Lehistan ile olan anlaşmayı yenilemek için yapılan görüşmelere katılarak, 1738‘de teslim alınan Orşova kalesinin müzakeresini yönetti. Siyasi yaşamda aktif olarak görev alsa da kendisi matbaa faaliyetleri ile bilinir. “Müteferrika” ismi de devlet hizmetlerinden ötürü adına eklenmiştir.
İbrahim Müteferrika‘nın matbaa girişimine kadar Osmanlı Devleti‘nde yalnızca Ermeni, Yahudi ve Rumlar‘ın matbaaları kullanımdaydı. Devlette bir Türk – Müslüman matbaasının kurulamamış olmasının en büyük sebebi Şeyhülislam‘dan gerekli fetvanın alınamamasıdır.
Matbaa kurmak için gerekli çalışmalara 1719‘da başlayan İbrahim Müteferrika, eski dostu Damad İbrahim Paşa‘nın desteğini alarak devlete başvurmuş, verilecek fermanın yanında bir de fetva çıkarılmasını istemişti. Ayrıca kendisi, bu matbaada yalnızca dini konuların dışındaki ilmi eserlerin basılması için izin istedi. Böylece ilk geniş ve ciddi çalışmalı matbaa 1726’da resmen kurulmuş oldu.
İlk Türk matbaası sayılan bu matbaada İbrahim Müteferrika zamanında 17 eser basılmıştır;
1. Kitab-ı Lügat-ı Vankulu, Vankulu Mehmed Efendi, 1729
2. Tuhfetü’l-kibar fi Esfari’l-Bihar, Katip Çelebi, 1729
3. Tarih-i Seyyah, Evliya Çelebi, 1729
4. Tarih-i Hind-i Garbi, Emir Muhammed, 1730
5. Tarih-i Timur Gürgan, Nazmizade Efendi, 1730
6. Tarih-i Mısr-i Kadim ve Mısr-i Cedid, 1730
7. Gülşen-i Hülefa, Nazmizade Murteza, 1730
8. Grammaire Turque, 1730
9. Usul el-Hikem fi Nizam’ül-Umem, İbrahim Müteferrika, 1732
10. Füyuzat-ı Mıknatısiye, İbrahim Müteferrika, 1732
11. Cihannüma, Katip Çelebi, 1732
12. Takvimü’t-Tevarih, Katip Çelebi, 1733
13. Tarih-i Naima, Mustafa Efendi Naima, 1734
14. Tarih-i Raşid, 1735
15. Tarih-i Çelebizade, İsmail Asım Efendi 1741
16. Ahval-i Gazavat der Diyar-ı Bosna, Ömer Bosnavi, 1741
17. Kitab-ı Lisan el-Acem el Müsemma bi-Ferheng-i Şuuri, 1742
Bunlardan başka tercüme ettiği astronomiye ait bir eser ile Risale-i İslamiyye adlı bir dini eseri de hazırlamış fakat bunları basamamıştır. Kitaplar dışında bastıkları arasında haritalar da vardır;
1. Marmara deniz haritası
2. Bahriye-i Bahr-i Siyah
3. Memalik-i İran
4. Mısır haritası
Bütün bu basılan kitapları bizzat seçen İbrahim Müteferrika gerektikçe eserleri kendisi yazmış, Latince’den çeviriler yapmış, haritalar çizmiş, mukaddimeler yazmıştır.
İbrahim Müteferrika 1745 yılında hayatını kaybetti.
