Mustafa Kemal’in önerisiyle 2 Mart 1919 tarihinde 15. Kolordu Kumandanlığına atanarak Erzurum’a giden Kazım Karabekir Paşa, Erzurum ve çevre illerdeki silahlanmış Ermeniler ile uzun mücadelelere girmiştir. Komutanlığa atandığı 1919 yılında, Doğu’da hüküm sürmeye başlamış olan Ermeni mezalimini tespit eden pek çok rapor yazmıştır. Ermenilerin Türkler aleyhine giriştiği akıl almaz hareketlerin bir örneğini Kazım Karabekir Paşa’nın bu telgrafı ortaya koymaktadır:
Onbeşinci Kolordu
Levazım Müsvedde Varakasıdır
26/7/[1335]
Harbiye Nezaretine
Van, Bitlis ve Trabzon Vilayetlerine
Erzinzan Mutasarrıflığına
3. Kolordu ve 13. Kolordu Kumandanlıklarına
3. Fırka ve 11. Kolordu Kumandanlıklarına
Ermenilerin Arslan Bey ve arkadaşlarına tatbik ettiklerinden daha elim diğer bir vak’ayı 12 Temmuz tarihiyle tahriren dahilden beray-ı nizam Müslümanlar bildiriyorlar. Aynen arzeyliyorum.
Kağızmanlı kadının oğlu Aziz Efendi yanında diğer bir arkadaşı ve ailesiyle Kars yönüne giderken Tiknis köyü ile Ağadereler [Ağadeve] arasında Ermeniler bunların ellerini kesip yanlarında vücutlarını delerek açtıkları ceplere ve burunlarını, kulaklarını ve dudaklarını kesip göğüslerinde derilerini soyarak yaptıkları ceplere doldurmuşlar ve gözlerini oyup çıkarmışlar ve bu suretle feci bir surette öldürmüşlerdir. İki kadını da alçakça muameleler yaptıktan sonra katletmişlerdir.
15. Kolordu Kumandanı
Kazım Karabekir
Kaynakça:
Arşiv Belgelerine Göre Kafkaslar’da ve Anadolu’da Ermeni Mezalimi II, 1919 (Ankara: T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı, 1995) s.84
